W dniu 18 października 2023 roku Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi wprowadził rozporządzenie, które dokładnie określa, jakie substraty mogą być wykorzystywane w biogazowniach rolniczych, przy jednoczesnym wprowadzeniu ułatwień dla inwestorów w zakresie zakładania i prowadzenia biogazowni rolniczych. Rozporządzenie jest dopełnieniem przepisów wprowadzających ułatwienia dla biogazowni rolniczych. Ułatwienia dotyczące przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie biogazowni rolniczych, a także ich funkcjonowania wprowadziła ustawa z dnia 13 lipca 2023 r. Ułatwienia dotyczą trzech kluczowych obszarów.
Ograniczenia i możliwości w wyborze substratów
Nowe przepisy wprowadzają ograniczenia i możliwości dotyczące wyboru surowców w biogazowniach rolniczych. Istnieją trzy główne dziedziny, w których wprowadzono ułatwienia:
- Planowanie i realizacja inwestycji. Ustawa z lipca 2023 roku o ułatwieniach inwestycjo przyspiesza proces wydawania różnych decyzji dotyczących biogazowni rolniczych. Ułatwienia obejmują zwolnienie z obowiązku zmiany przeznaczenia gruntów lub wyłączenia ich z produkcji rolnej w przypadku, gdy biogazownia znajduje się na obszarze nie przekraczającym 1 hektara. Możliwa jest także lokalizacja biogazowni na terenie zakładów przetwórstwa rolno-spożywczego, jeśli miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego przewiduje taką możliwość. Biogazownie o mocy powyżej 1 MW mogą być lokalizowane poprzez uchwałę lokalizacyjną rady gminy.
- Uznawanie substratów za produkty uboczne. Ułatwienia w tym obszarze obejmują uproszczenie procedur administracyjnych związanych z potwierdzeniem, że dany surowiec może być uznany za produkt uboczny, bez konieczności uzyskiwania takiej decyzji od marszałka województwa.
- Nawożenie produktów pofermentacyjnych. Istotne jest zwolnienie z obowiązku rejestrowania produktu pofermentacyjnego jako nawozu lub środka poprawiającego właściwości gleby.
Przeczytaj podsumowanie o ostatnich zmianach ustaw dla branży biogazowej i biometanowej!
Zastosowanie przepisów
Przepisy te wyraźnie określają, w jakich sytuacjach można zastosować rozporządzenie:
- Wybór substratów w biogazowniach rolniczych z ułatwieniami. Dla biogazowni rolniczych, które korzystają z ułatwień związanych z planowaniem i realizacją inwestycji, przepisy określają, że muszą wykorzystywać tylko te substraty, które znajdują się na specjalnie przygotowanej liście. Pozostałe biogazownie, bez względu na to, czy już istnieją przed wprowadzeniem przepisów z lipca 2023 roku, czy budowane są bez użycia ułatwień w planowaniu, nadal mają możliwość stosowania innych substatów, które mieszczą się w definicji biogazu rolniczego, zgodnie z ustawą z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii.
- Uproszczenie procedur w zakresie surowców uznawanych za produkty uboczne. Zmienione przepisy ustawy o odpadach pozwalają na zastosowanie uproszczeń jedynie w odniesieniu do surowców wskazanych przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w przedmiotowym rozporządzeniu, pod warunkiem, że są one wykorzystywane do produkcji biogazu lub biogazu rolniczego zgodnie z ustawą z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii. Przepisy precyzują, które substraty można uznać za produkty uboczne, ułatwiając przekazywanie ich z przetwórstwa rolno-spożywczego do biogazowni.
- Nawożenie produktów pofermentacyjnych. Wprowadzone przepisy określają kategorię produktu pofermentacyjnego jako substancję organiczną, która powstaje w wyniku produkcji biogazu rolniczego z określonych surowców. Dzięki temu biogazownie rolnicze wykorzystujące wyłącznie substraty z listy przepisów mogą korzystać z ułatwień w zakresie nawożenia takimi produktami pofermentacyjnymi.
Czego brakuje na liście substratów?
Zarówno Polska Organizacja Biometanu (POB) jak i Polska Izba Gospodarki Odpadami i Recyklingu (PIGEOR) nawołują do poszerzenia listy surowców, które mogą być wykorzystywane w biogazowniach rolniczych. W swoich uwagach do Ministerstwa Rolnictwa , POB sugeruje także uwzględnienie innych rodzajów odpadów, takich jak odpadowa tkanka zwierzęca, resztki roślinne, odpady z sektora leśnego i konserwanty.
PIGEOR w swoim stanowisku powołuje się na rozporządzeniu z 2 stycznia 2020 roku, które wprowadziło oddzielną kategorię kodu „br” dla odpadów z zakładowych oczyszczalni ścieków przetwórstwa rolno-spożywczego, pochodzących tylko z rolnictwa, ogrodnictwa, upraw hydroponicznych, rybołówstwa, leśnictwa i łowiectwa. Wszystkie odpady oznaczone tym kodem powinny według stanowiska PIGEOR znaleźć się na rozszerzonej liście substratów.
Polska Organizacja Biometanu (POB) również zwraca uwagę na interesy przedsiębiorstw zajmujących się ogrodnictwem oraz utrzymaniem terenów zielonych. Projekt rozporządzenia zawiera zapis, że w biogazowniach rolniczych biomasę można wykorzystywać tylko od producenta biomasy. To z kolei może wykluczyć firmy produkujące biomasę roślinną jako produkt uboczny swojej działalności.
