W ostatnich pracach nad unijną dyrektywą dot. oczyszczania ścieków komunalnych poczyniono znaczne postępy, które mogą mieć daleko idące konsekwencje, szczególnie dla sektora biogazu i biometanu.
Kluczowym aspektem jest przyjęcie kompromisowych poprawek, które kładą nacisk na neutralność energetyczną oczyszczalni ścieków komunalnych. Zgodnie z procedowaną dyrektywą, oczyszczalnie ścieków mają stać się neutralne klimatycznie, pozyskując 100% energii z OZE do 2040 roku. Ta zmiana w prawie stanowi istotny bodziec dla sektora zielonych gazów, gdyż to właśnie w biogazie upatruje się drogę osiągnięcia neutralności klimatycznej dla oczyszczalni ścieków. A liczby są nieubłagane, tylko 10% oczyszczalni ścieków w Europie ma instalację do produkcji biogazu, w Polsce tylko niecałe 2%.
Tło wydarzeń
Obecnie obowiązująca dyrektywa UE w sprawie oczyszczania ścieków komunalnych (dyrektywa Rady
91/271/EWG) ma ponad 30 lat. Jej wymagania obejmują następujące kwestie:
- zbieranie i oczyszczanie ścieków we wszystkich obszarach miejskich powyżej 2000 mieszkańców
- wtórne oczyszczanie wszystkich zrzutów z obszarów miejskich liczących ponad 2000 mieszkańców oraz bardziej zaawansowane oczyszczanie dla obszarów miejskich liczących ponad 10000 mieszkańców w zlewniach z wodami wrażliwymi
- wstępne zatwierdzanie wszystkich zrzutów ścieków komunalnych, zrzutów z przemysłu przetwórstwa spożywczego i zrzutów przemysłowych do miejskich systemów odprowadzania ścieków
- monitorowanie wydajności oczyszczalni ścieków i wód przyjmujących ścieki
- kontrole usuwania i ponownego wykorzystania osadów ściekowych oraz ponownego wykorzystania oczyszczonych ścieków, gdy jest to właściwe
Skutki przyjęcia dyrektywy dot. oczyszczania ścieków komunalnych
Od czasu jej przyjęcia w 1991 roku, jakość europejskich rzek, jezior i mórz uległa poprawie. Kraje Unii Europejskiej skonstruowały systemy zbierania i oczyszczalnie ścieków przy wsparciu funduszy UE. Niemniej jednak, nadal istnieją zanieczyszczenia, które nie podlegają obecnie obowiązującym regulacjom. Co więcej, oczyszczalnie ścieków w UE obecnie zużywają około 2% całkowitej ilości energii w Unii. Mając na celu rozwiązania tych i innych problemów, Komisja Europejska 26 października 2022 roku zaproponowała aktualizację dyrektywy. Projekt nowelizacji dyrektywy został przekazany do Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności (ENVI).
Europoseł Torvalds opublikował projekt sprawozdania w sprawie wniosku Komisji Europejskiej dotyczącego zmiany UWWTD w dniu 27 marca 2023 roku. Projekt sprawozdania został przyjęty w komisji ENVI w dniu 20 września 2023 roku głosami 60 za, przy 10 przeciwnych i 6 wstrzymujących się głosach. Wszystkie kompromisowe poprawki zaproponowane przez sprawozdawcę zostały zaakceptowane.
PRZYDATNE LINKI
- Dyrektywa Rady 91/271/EWG z dnia 21 maja 1991 r. dotycząca oczyszczania ścieków
komunalnych (wersja skonsolidowana) - Wniosek Komisji Europejskiej dotyczący przekształcenia UWWTD 2022/0345 (COD)
- Projekt sprawozdania w sprawie wniosku Komisji Europejskiej dotyczącego przekształcenia
UWWT - Poprawki kompromisowe do projektu sprawozdania w sprawie wniosku dotyczącego
przekształcenia UWWTD
O czym mówią poprawki nowelizacji ustawy?
Branża biogazowa oraz biometanowa z dużym zadowoleniem przyjmuje przyjęte kompromisowe poprawki dotyczące neutralności
energetycznej oczyszczalni ścieków komunalnych (art. 11) oraz poprawkę dotyczącą osadów ściekowych (art. 20).
Kompromisowa poprawka 9 do art. 11 brzmi:
’Państwa członkowskie zapewniają, aby całkowita roczna ilość energii ze źródeł odnawialnych, zgodnie z definicją zawartą w art. 2 ust. 1 dyrektywy (UE) 2018/2001, wytworzonej na poziomie krajowym na terenie oczyszczalni ścieków komunalnych lub poza nią przez oczyszczalnie ścieków komunalnych oczyszczające ładunek o wielkości 10 000 RLM (Równoważnej Liczbie Mieszkańców) i więcej oraz niezależnie, jeżeli jest ona wykorzystywana na terenie oczyszczalni ścieków komunalnych lub poza nią przez ich właścicieli lub operatorów, była równoważna co najmniej:
(a) 50% całkowitej rocznej energii zużywanej przez takie zakłady do dnia 31 grudnia 2033 r;
(b) 75% całkowitej rocznej energii zużywanej przez takie zakłady do dnia 31 grudnia 2036 r;
(c) 100 % całkowitej rocznej energii zużywanej przez takie zakłady do dnia 31 grudnia 2040 r.”.
Artykuł 11 zapewnia zatem niezbędną elastyczność dla sektora biogazu, aby przyczynić się do realizacji
zasady neutralności energetycznej.
Nie tylko biogaz i biometan, ale również i osady.
W projekcie nowelizacji dyrektywy, jednym z ważnych zagadnień było omówienie kwestii osadów ściekowych. Osady ściekowe to stałe lub półstałe cząstki, które opadają na dno lub są oddzielane od płynnych ścieków w procesie oczyszczania ścieków. Stanowią one pozostałości po substancjach organicznych, nieorganicznych i innych zanieczyszczeniach, które były obecne w ściekach. Osady ściekowe są usuwane z procesu oczyszczania, aby zapobiec ich dostawaniu się do środowiska naturalnego i utrzymać czystość wód. Czasami można je dalej przetwarzać lub usuwać na składowiska lub za pomocą innych metod. Jest to ważna kwestia, ponieważ gospodarka osadami ściekowymi stanowi aż 75% kosztów operacyjnych oczyszczalni ścieków.
Surowce krytyczne do odzysku.
Projekt nowelizacji, w artykule 20 (dawny artykuł 14), wprowadza zmiany w zakresie osadów ściekowych. Ma to na celu zachęcenie do odzyskiwania składników odżywczych, zwłaszcza azotu i fosforu, z osadów ściekowych. Zgodnie z nowymi przepisami, osady ściekowe będą musiały być przetwarzane, poddawane recyklingowi i odzyskiwane, gdy to jest odpowiednie, zgodnie z hierarchią postępowania z odpadami określoną w dyrektywie ramowej w sprawie odpadów oraz z wymogami dyrektywy dotyczącej osadów ściekowych. Dodatkowo, osady ściekowe będą musiały być unieszkodliwiane zgodnie z wymogami dyrektywy ramowej w sprawie odpadów.
Przeczytaj więcej na temat potencjału biogazu w oczyszczalniach ścieków!
Aby zapewnić skuteczność odzyskiwania składników odżywczych, zwłaszcza w przypadku surowców krytycznych, Komisja otrzyma mandat do określenia minimalnych wskaźników odzysku poprzez akt delegowany. Te wskaźniki określą minimalne wymagania dotyczące ponownego wykorzystania i recyklingu fosforu i azotu z osadów ściekowych, uwzględniając dostępne technologie odzyskiwania tych składników z osadów ściekowych.
Kiedy oczekiwać kolejnych etapów legislacyjnych?
Na szczeblu Parlamentu Europejskiego głosowanie plenarne zaplanowano na 5 października 2023 r. Na
szczeblu Rady podejście ogólne przewidziano na 16 października 2023 r. podczas posiedzenia Rady ds. Środowiska.
Przeczytaj jakie Unia Europejska wyznaczyła cele biometanowe dla Polski!
Źródło: European Biogas Associtation
