- Liczba 35 mld m3 biometanu do 2030 oparta jest na tylko jednej analizie przeprowadzonej przez organizację sektora gazowego.
- W wyznaczeniu celu 35 mld m3 nie uczestniczyli eksperci z branży zrównoważonego rolnictwa, a jedynie przedstawiciele branży energetycznej.
- Wymienione substraty do realizacji celu promują produkcję zwierzęcą i napędzanie negatywnej konkurencji o zasoby.
- Aż 4,5% substratów w realizacji celu 35 mld m3 biometanu będzie pochodzić z produkcji biopaliw, które już teraz konkurują z produkcją żywności.
- Według najnowszej metaanalizy w wyniku wycieków metanu średnio jedna jednostka biogazu bardziej zanieczyszcza środowisko niż jedna jednostka gazu kopalnego.
Osiągnięcie celu produkcji 35 miliardów m3 biometanu do 2030 roku będzie po prostu niemożliwe, w najgorszym przypadku silne wsparcie polityczne realizacji celu wygenerują niebezpieczne i niezrównoważone praktyki rolnicze. – Takimi słowami rozpoczyna się raport FeedBack Global – organizacji zajmującej się propagowaniem prośrodowiskowych rozwiązań dla rolnictwa i produkcji żywności.
Raport sporządzony przez organizację Feedback EU kwestionuje wykonalność celu Unii Europejskiej, jakim jest osiągnięcie 35 miliardów metrów sześciennych biometanu do 2030 roku. Analiza organizacji podkreśla obawy dotyczące wpływu na środowisko i praktyczności osiągnięcia celu. Raport sugeruje, że wymagany wzrost popytu na surowce rolne, w tym kukurydzy, słomy, odpadów żywnościowych i obornika, może prowadzić do negatywnych konsekwencji, takich jak promowanie większej produkcji zwierzęcej i napędzanie negatywnej konkurencji o zasoby. Feedback UE argumentuje, że brak silnych zabezpieczeń prawnych dotyczących zrównoważonego pozyskiwania surowców surowców sprawia, że cel jest nierealistyczny i może prowadzić do niezamierzonych skutków środowiskowych i gospodarczych.
Cel 35 mld m3 i brak silnych zabezpieczeń prawnych dotyczących niezrównoważonych surowców jest nie tylko całkowicie nierealistyczny, ale gdyby stał się wiążący, doprowadziłby do „wyścigu o surowce”, powodując niezamierzony efekty domina – powiedział Frank Mechielsen, dyrektor Feedback EU.
Czy wyznaczenie celu produkcji 35 mld m3 biometanu jako prawnie obowiązującym aktem jest możliwe w najbliższym czasie?
Parlament Europejski zatwierdził cel 35 mld m3 w lutym bieżącego roku, proponując uczynienie go prawnie wiążącym zobowiązaniem. Propozycja Parlamentu Europejskiego jest tematem dyskusji Państw Członkowskich UE, ale nie ma wśród nich apetytu na uczynienie celu prawnie wiążącym obowiązkiem.
„Myślę, że istnieje niewielka szansa, że stanie się on wiążący, ponieważ Rada nie popiera go w pełni” – powiedział James Watson, sekretarz generalny stowarzyszenia handlowego Eurogas. „Wiemy, że niektóre kraje są, ale większość nie chce”więcej brukselskich celów„”.
Ponieważ biometan nie został wymieniony jako prawnie wiążący cel, Komisja nie przedstawiła również szczegółowej analizy kosztów i korzyści związanych z tym celem, kiedy opublikowała swoją propozycję w zeszłym roku.
Branża zielonych gazów jednomyślnie popiera przekształcenie 35 miliardów m3 biometanu jako prawnie wiążący cel. Drugiego listopada Europejskie Stowarzyszenie Biogazu, reprezentujące szereg europejskich stowarzyszeń krajowych, w tym polskich, wyraziło w liście otwartym poparcie dla realizacji tej inicjatywy.
Skąd wzięła się liczba 35 miliardów m3 biometanu?
W odpowiedzi na wojnę Rosji na Ukrainie, Komisja Europejska ogłosiła cel 35 mld m3 w tzw. Rozporządzeniu Gazowym w maju poprzedniego roku. Celem Rozporządzenia Gazowego jest zwiększenie bezpieczeństwa dostaw gazu w UE i zmniejszenie zależności od importu gazu ziemnego. W Rozporządzeniu Gazowym liczba 35 miliardów “niejako” opiera się na badaniu przeprowadzonym w 2021 r. przez ekspertów branżowych i Wspólne Centrum Badawcze Komisji Europejskiej, które sugeruje, że do 2030 r. można w Unii Europejskiej w sposób zrównoważony wyprodukować około 24 mld m3 biometanu. W takim razie skąd liczba 35 miliardów metrów sześciennych biometanu? Nie do końca wiadomo. Rozporządzenie Gazowe zakłada, że w ramach planu działania REPowerEU dynamiczny rozwój rynku biometanu i biogazu znacząco ułatwi zwiększenie tej liczby z 24 mld do 35 miliardów m3.
Cel oparty na stronniczej analizie.
Jedyna szczegółowa analiza substratów podająca cel 35 mld m3 biometanu za realny, pochodzi głównie od organizacji przemysłu gazowego „Gas for Climate” (GfC) w swoim raporcie „Feasibility of RePowerEU”. Biorąc pod uwagę, że jedyna, szczegółowa analiza surowców potrzebnych do osiągnięcia celu 35 mld m3 została przeprowadzona przez samą branżę gazową – znacząco to obniża wiarygodność tych badań. Jak wskazuje organizacja Feedback EU tego typu analizy powinny być opracowane we współpracy z ekspertami ds. zrównoważonego rolnictwa, tak aby wyznaczony cel mógł spełnić ambicję RePower EU unikając negatywnego wpływu na bezpieczeństwo żywnościowe i niezrównoważone użytkowanie gruntów.
Rośliny energetyczne.
REPowerEU znacząco uznaje negatywny wpływ upraw energetycznych na bezpieczeństwo żywnościowe i środowisko, tak samo raport GfC przemysłu gazowego wyklucza uprawy energetyczne z prognoz dotyczących substratów na rok 2030. Jednak rośliny energetyczne dostarczają obecnie ponad 40% surowców do produkcji biogazu i nie jest jasne, w jaki sposób przemysł biogazowy proponuje całkowite wycofanie tego surowca do 2030 r.
Pozostałości rolnicze – słoma.
Raport GfC szacuje, że około 9 mld m3 będzie pochodzić z pozostałości rolniczych do roku 2030. Jednak wcześniejsze badanie GfC określiło tę liczbę na zaledwie 5 mld m3 biometanu do roku 2050. W szacunkach Wspólnotowego Centrum Badawczego, spodziewa się mniejszej dostępności słomy niż ocenia to GfC ze względu na niepewność wokół wpływu nadmiernego usuwania słomy na zdrowie gleby. Krótko mówiąc, pozostałości rolnicze potrzebne do osiągnięcia celu 35 mld m3 opierają się na badaniach branży gazowej, które przewidują prawie dwukrotnie większą dostępność słomy, niż szacunki Wspólnotowego Centrum Badawczego Komisji Europejskiej z 2021 roku.
Odchody zwierzęce – napędzanie przemysłu mięsnego.
Raport GfC zakłada brak zmian we wzorcach konsumpcji mięsa i nabiału, ignorują szeroki konsensus naukowy dotyczący korzyści zdrowotnych i klimatycznych wynikających z ograniczenia produkcji i spożycia mięsa. Niższa produkcja zwierzęca ograniczyłaby dostępność odchodów zwierzęcych do produkcji biometanu. Promowanie wykorzystania obornika do produkcji biogazu i biometanu grozi utrzymanie, a nawet zwiększenie skali produkcji zwierzęcej, co doprowadzi do ogólnego wzrost emisji. Raport GfC zakłada, że odchody będą stanowić 32% masy substratów wykorzystywanych do realizacji celu 35 mld m3 biometanu.
Ścieki przemysłowe.
Wstępne oczyszczanie ścieków o dużej zawartości materii organicznej poprzez fermentację beztlenową zmniejsza potrzebę energochłonnego konwencjonalnego oczyszczania. Raport GfC zakłada, że ścieki przemysłowe będą stanowić 9% całkowitej ilości substratów, do realizacji celu 35 miliardów m3. Najnowsze badania sugerują, że połowa ścieków przemysłowych będzie pochodzić z produkcji biodiesla, podczas gdy według IEA już teraz istnieje kryzys dostaw surowców do produkcji biodiesla. Europa zużywa już prawie 19 milionów butelek oleju rzepakowego i słonecznikowego każdego dnia. Ponieważ popyt na zużyty olej spożywczy przewyższa podaż, zużycie oleju roślinnego do produkcji biopaliw ma wzrosnąć o 46% do 54 milionów ton do 2027 roku. W ten sposób 4,5% surowców do produkcji biometanu w 2030 r. opierać się będzie na przemyśle, który jest głównym motorem konkurencji między żywnością a paliwami.
Odpady żywnościowe.
Raport GfC uwzględnia ambicje recyklingu odpadów komunalnych zawarte w pakiecie dotyczącym gospodarki o obiegu zamkniętym. Wydaje się jednak, że nie wspomniano w nim o celach KE w zakresie redukcji odpadów żywnościowych. Podczas gdy fermentacja metanowa może poddać recyklingowi nieuniknione odpady żywnościowe, które nie nadają się już do spożycia przez ludzi lub zwierzęta, zapobieganie powstawaniu odpadów żywnościowych u źródła pozwala zaoszczędzić dziewięć razy więcej emisji niż wysyłanie ich do produkcji biogazu i 40 razy więcej, jeśli zaoszczędzone grunty są wykorzystywane do ponownego zalesiania. Przekazywanie odpadów żywnościowych na paszę dla zwierząt pozwala ograniczyć emisje średnio 3 razy bardziej niż przekazywanie ich do produkcji biogazu. Nowa polityka musi zapobiegać powstawaniu odpadów żywnościowych, a powstałe odpady dostarczać w formie pasz dla zwierząt, jednocześnie zapewniając warunki finansowe i logistyczne dla tego typu działań. W przeciwnym razie zachęcanie do produkcji biogazu opartego na odpadach żywnościowych może zniechęcać do zapobiegania powstawaniu odpadów żywnościowych u samego źródła.
Wycieki metanu z biogazowni i biometanowni.
Jako kolejny argument przeciwko celowi 35 mld m3 biometanu, Feedback EU powołuje się również na szereg badań podkreślających ryzyko wycieku gazu z infrastruktury w łańcuchu dostaw biometanu, ostrzegając, że może to prowadzić do potencjalnie wyższych emisji metanu na jednostkę gazu w porównaniu z gazem kopalnym. W związku z tym ostrzegają, że cel 35 mld m3 biometanu może nieumyślnie przyczynić się do zmian klimatu, zamiast pomóc w ich łagodzeniu. Niedawna metaanaliza pięćdziesięciu jeden wcześniejszych badań wykazała, że emisje z łańcucha dostaw biogazu są dwukrotnie wyższe niż szacowane przez Międzynarodową Agencję Energii. Oznacza to, że obecnie ilość uwalnianego metanu w stosunku do całkowitej produkcji biogazu jest wyższa niż w przypadku gazu kopalnego. Innymi słowy, średnio jedna jednostka biogazu bardziej zanieczyszcza środowisko niż jedna jednostka gazu kopalnego, chyba że wyciek metanu jest kontrolowany znacznie ściślej.
